مشروح اخبار

» مشکل شجریان‌ها را ریشه‌ای حل کنید

تغییر رویکرد‌ها آهسته آهسته مشمول حال سازمان صداوسیما نیز می‌شود و چنان که گفته شده، قرار است به زودی برخی نواهای استاد محمدرضا شجریان از تلویزیون و در قالب برنامه‌های موسیقیایی پخش شود؛ اما آیا چنین اتفاقی، بیانگر رفع مشکل اساسی است که در ‌‌پایان منجر به حذف کامل صدای استاد از رسانه ملی شده بود یا قرار است وضع به‌‌ همان شکل سابق بازگردد و دوباره در زمانی دیگر شاهد تکرار این ماجرا‌ها باشیم؟ به گزارش «تابناک»، ماجرای رویارویی مدیران صداوسیما و استاد محمدرضا شجریان، موضوع تازه‌ای نیست و عمرش نیز به چهار سال اخیر خلاصه نمی‌شود.
شجریان از دوره مدیریت علی لاریجانی، پیگیر این مهم بود که آثارش بدون گرفتن مجوز از او پخش نشود و حقوق معنوی و مادی آثارش در تلویزیون و رادیو رعایت شود؛ امری که رسانه ملی در بسیاری از اوقات مراعات نکرده بود و کمتر با اعتراض مواجه شده بود، چرا که برای بسیاری از اهالی موسیقی، تریبون مذکور، فرصتی برای تبلیغ است اما نه برای چهره‌ای چون شجریان. با این حال در آن دوران، مدیران وقت توانستند بر اوضاع مسلط شوند و کار به آنجا رسید که استاد شجریان به تلویزیون آمد و اجرا داشت که کاملاً بی‌سابقه بود و تاکنون نیز تکرار نشده است. نکته جالب اینکه شجریان هیچ‌گاه درباره آثاری که در دوره استخدامش در صداوسیما تولید شده ادعایی نداشته، بلکه نقدش به پخش آثاری بوده که شخصاً تولید کرده و صداوسیما بدون کسب مجوز یا خرید کپی رایت پخش کرده و حتی ‌روی تصاویری استفاده شده که ارتباطی با منظور صاحب اثر در خلق آن قطعه موسیقی نداشته است. البته این اتفاق تنها به استاد شجریان خلاصه نمی‌شود و برخی خوانندگان و موسیقیدانان شاخص دیگر نیز نه با لحن تند و تیز استاد اما با مفهومی مشابه، نسبت به ‌رعایت نکردن کپی رایت در رسانه ملی معترض بوده و هستند و این داستان استمرار داشت تا به سال ۸۸ رسید که شجریان تأکید کرد صداوسیما حق پخش هیچ یک از قطعاتش را به استثنای نوای «ربنا» ندارد.
البته مشخصاً «ربنا» نیز به رغم نقد‌ها از تلویزیون حذف شد و در واقع ماجرا به لجبازی کشید، حال آنکه شاید می‌شد مدیران این دوره نیز همچون مدیران دوره پیش‌ به مدیریت ماجرا بپردازند. در هر صورت، شجریان آنچنان در حاشیه رفت که حتی در فضای برخط (آنلاین) نیز امکان پرداختن به آن با حساسیت‌هایی همراه شده بود و عزت‌ا... ضرغامی، رئیس سازمان صداوسیما ۱۹تیر امسال در حاشیه جلسه هیات‌وزیران در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره این موضوع گفته بود که این پرسش مربوط به ده سال قبل است، تا اینکه انتخابات اخیر پیش آمد که برخی کاندیداهای ریاست جمهوری از لزوم فراهم شدن فضایی برای استفاده از این امکان سخن به میان آوردند و حال صداوسیما نیز با تغییر فضا به سمتی رفته که حتی شجریان نیز به تلویزیون بازگردد. محمد مناجاتی، تهیه‌کننده برنامه موسیقی «دستان» از شبکه آموزش مبنی‌ بر اضافه‌ شدن بخش‌های جدیدی به این برنامه همچون آیتم «آواهای ماندگار» که قرار است در آن از استادان آوازخوان پیشکسوت ایران مثل اکبر گلپایگانی، ایرج بسطامی، محمدرضا و همایون شجریان و... یاد شود، این گمانه‌زنی را به وجود می‌آورد که ممکن است اولین قدم‌ها برای ممنوعیت پخش صدای شجریان از صداوسیما برداشته شود، ولی حتی در صورت رفع ممنوعیت، همچنان احتمال تکرار این وضعیت پیشین وجود دارد و اگر فریاد شجریان بار دیگر بلند شد، نباید تعجب کرد، چرا که همچنان حق کپی رایت آثار شجریان خریده نشده است. اگر واقعاً مسئولان محترم صداوسیما در پی رفع مشکل هستند، درصدد برآیند تا حقوق مؤلفین ‌دقیق رعایت ‌و این مشکلات ریشه‌ای حل شود، چرا که در شرایطی کنونی، عملاً هیچ تغییری رخ نداده است.‌
ای کاش یک بار برای همیشه در این باره تدبیری اندیشیده شود تا حداقل حقوق صاحبان آثار فرهنگی داخلی در رسانه ملی رعایت شود، ولو با هزینه چند ده میلیارد تومانی در هر سال که صرف خرید حقوق کپی رایت از صاحبین آثار شود. بی‌‌گمان رسانه‌ای که چنین حداقل‌های قانونی و اخلاقی را ‌‌کامل رعایت نکند، نمی‌تواند مروج قانون و اخلاق باشد.

تاریخ انتشار : 10 آذر 1392, 07:48