گزارش نویسی در رسانه ها الف - ضرورت تهیه و انتشار گزارش در رسانه ها 1. چون خبر به تنهایی قادر به اقناع مخاطبان و تامین کننده نیازهای اطلاعاتی آنها نیست، بنابراین محصولی فراتر و کاملتر از خبر که بتواند علل، عوامل و جزئیات رویدادها و تحولات را بررسی و موشکافی نماید برای پرکردن این خلاء لازم است.
2. خبر، مقاله، تفسیر، تحلیل و حتی گفت و گو با توجه به ماهیت و ساختار خودشان بیانگر یک صدا و یک دیدگاه هستند، بنابراین محصولی که بیانگر صداها و دیدگاههای مختلف و حتی متضاد باشد در جامعه چندصدایی امروزی ضروری است.
3. رسانه ها قاعدتا با اهداف خاصی تاسیس می شوند، دنبال کردن یک هدف مشخص و ارسال و تزریق یک پیام خاص به مخاطبان از طریق گزارش امکان پذیر است . 4. رسانه های الکترونیکی مانند رادیو، تلویزیون، ماهواره، وبسایت و ..اخبار را در حداقل زمان به مخاطبان می رسانند، در نتیجه نقش مطبوعات در این راستا بی رنگ شده و آنها مجبورند به گزارش اهمیت بدهند.
ب- تعاریف 1. رسانیدن، درمیان نهادن و اظهار کردن 2. بیان تشریحی یک خبر، رویداد یا موضوع اجتماعی که چون با تصویر و توصیف درآمیزد جذاب تر و خواندنی تر و چون با تحقیق همراه شود مستندتر و پذیرفتنی تر می شود.
3. گزارش روایت یا برداشت گزارشگر از فراگرد میان دوسوی ارتباط (خواننده و رسانه ) به منظور دستیابی به واقعیتی که دارای یک یا چند ارزش خبری است، این روایت ضمن آنکه تحت تاثیر ویژگیهای دوسوی فراگرد ارتباطی است از عوامل درون و برون سازمانی تاثیر می پذیرد.
ج- گزارشگر کیست؟ یک گزارشگر یک انسان کامل و یک روزنامه نگار تمام عیار است که هم نویسنده است و ارتباط گر، هم هنرمند، هم مطلع و آگاه و تحلیلگر، هم زیرک و هوشیار، هم با شخصیت، متین و موقر و دارای احساس مسئولیت و تعهد عمیق در قبال جامعه خویش و مسائل آن، حساس و تیزبین، لطیف و با احساس و درعین حال نفوذناپذیر، با ذهنی تصویرگر، دارای قدرت تشریح و تجسم که هم خوب می فهمد و هم خوب می فهماند و به هنرمندانه ترین شکل ممکن با مخاطب حرف می زند و به او اطلاع و آگاهی می دهد، واقع بینی و درک و فهم اورا تقویت می کند و ابزار شناخت، تصمیم گیری، قضاوت منطقی و اراده و عمل اجتماعی را همراه با روشن بینی و درایت در اختیار او قرار می دهد.
د- انواع گزارش 1.گزارشهای خبری / خبر با تمام ویژگیهای تعریف شده و موردقبول به عنوان خمیرمایه اصلی این نوع گزارش است.
2. گزارشهای غیرخبری: 2-1.گزارش روز/ در این نوع گزارش موضوع روز دستمایه گزارش قرار می گیرد، سوژه هایی مانند افزایش نرخ تورم، گرانی و ....که لزوما از یک خبر روز منشاء نمی گیرند 2-2.گزارش از شخص / خمیرمایه اصلی این نوع گزارش مصاحبه با شخصی است که در نزد عامه مردم جذابیتهای خاص شغلی یا سیاسی دارد و گزارشگر علاوه بر این ویژگیهای او در مورد زندگی خصوصی و شخصیت او و مسائل حاشیه ای مطالبی را چه به طریق مصاحبه رو در رو و چه از طرق غیرمستقیم تهیه و تنظیم می کند.
2-3.گزارش از محل / هدف از این نوع گزارش ارائه تصویری از یک محل و به تعبیری یک محدوده مکانی مانند یک روستا، کتابخانه، نمایشگاه، آسایشگاه، زیارتگاه و....است و البته هدف گزارشگر صرفا معرفی کامل محل نیست بلکه محور خاصی را با هدف خاص در این نوع گزارش دنبال می کند.
2-4.گزارش سفر/ در این نوع گزارش بحث اصلی سفر کردن است نه محل سفر
2-5. گزارش مصور/ منظور از این نوع گزارش ارائه تصاویری نیست که از اشخاص، اشیاء یا صحنه ها بدست آمده، بلکه منظور گزارشی است که از دریچه دوربین عکاسان حاصل می شود.
2-6.گزارش آگهی(رپرتاژ)/ گزارش صرفا تبلیغی برای یک موسسه، سازمان، شرکت یا شخص است که رسانه ها درقبال تهیه و انتشار آن پول دریافت می کنند و آگهی بودن آن را برای مخاطبان خود اعلام می کنند.
ه- ساختار گزارش یک گزارش از اجزاء و بخشهای مختلفی تشکیل می شود که هنر و ذوق گزارشگر باید آنها را به یکدیگر پیوند دهد و "اصل وحدت" را در گزارش محقق سازد. هرگزارش دارای یک محور اصلی است که موضوع اساسی گزارش محسوب می شود و باید در سراسر گزارش و حتی در طول مراحل عملی تهیه گزارش همواره مورد توجه و نظر گزارشگر باشد.
این محور اصلی به او کمک می کند تا در جریان تهیه اطلاعات و مواد خام گزارش از مسیر اصلی دور نیافتد. برای این منظور گزارشگر ابتدا تصویر کلی گزارش را به صورتهای ذیل در ذهن خود ترسیم می کند: - شاسایی ظرفیت کامل موضوع / جنبه ها و زوایای تازه - شناسایی منابع مورداستفاده - شناسایی اطلاعات و نحوه جمع آوری آنها - شناسایی افراد و مکانهایی که باید به آنها مراجعه شود - گفت و گوها یا مصاحبه هایی که باید انجام شود - میزان نیاز به مشاهده و تجربه شخصی مراحل عملی تهیه گزارش یک گزارش جذاب، زیبا، پرمحتوا، تاثیرگذار، کارآمد و روزآمد ماحصل تلاشهای همه جانبه یک گزارشگر خلاق، فعال و مسئولیت شناس است. به عبارت دیگر گزارشی که بدون تلاش و تحرک گزارشگر یعنی صرفا در پشت میز کار تهیه شود، ولو اینکه گزارشگر حرفه ای وبا تجربه هم باشد، نتیجه کار مطلوب نخواهد بود. بنابراین برای تهیه یک گزارش با مشخصات فوق الذکر الزاما گزارشگر باید مراحل عملی ذیل را طی کند:
1- تعیین یا انتخاب موضوع 2- مطالعه مقدماتی درباره موضوع 3- گفت و گو با مردم 4- نظرخواهی از کارشناسان 5- گفت و گو با مسئولان 6- مشاهدات و تجربه های گزارشگر نحوه توزیع مواد خام جمع آوری شده در سراسرمتن گزارش شیوه توزیع مواد خام جمع آوری شده در متن گزارش یک دستورالعمل ثابت ندارد بلکه به هنر، ذوق و سلیقه گزارشگر برمی گردد ولی در هر صورت او باید به "اصل تناسب" یعنی رابطه کمی و کیفی اجزای گزارش با یکدیگر از جمله حجم مطلب، میزان توصیف، ذکر جزئیات، نحوه استفاده از مصاحبه ها، آمار و ارقام، مشاهدات، اطلاعات جمع آوری شده و نحوه تلفیق آنها با هم، توجه جدی داشته باشد. نحوه استفاده از آمار در گزارش استفاده از آمار و ارقام برای مستند سازی اطلاعات ارائه شده و واقعی و عینی نشان دادن آنها در گزارش اجتناب ناپذیر است . برای استفاده مناسب و موثر آمار ها در گزارش لازم است: - آمارها در طول گزارش بطور مناسب پراکنده و توزیع شود و از تراکم آنها فقط دریک بخش گزارش اجتناب شود. - از بکارگیری آمارهای خام، کلی و غیرقابل فهم در گزارش خودداری کرده و با استخراج نتایج بکر، بدیع و مقایسه ای می توان گزارش را جذاب و تکان دهنده کرد. - مبنای آماری در گزارش بایستی درست انتخاب شود تا نتایج حاصل از آنها گمراه کننده و نادرست از آب درنیاید. (ذکر آمار طلاق و ازدواج، رشد جمعیت، تورم و گرانی، تولید ناخالص ملی، درآمد اقتصادی، مالیات، واردات و صادرات و..........نمونه هایی از بکارگیری آمار در گزارش است )
لیدنویسی در گزارش لید گزارش حاوی مهمترین نتایج حاصل از تحقیقات گزارشگر است که معمولا بکر و بدیع است و باید با نثر توصیفی، جذاب و روان نوشته شود و بتواند به سرعت با مخاطب ارتباط برقرار کند.یک گزارشگر حرفه ای معمولا برای نوشتن یک لید خوب نیازمند این است که :
اولا: مواد خام گزارش خود را کامل نماید، ثانیا: نسبت به موضوع گزارش تسلط و اشراف کامل داشته باشد، ثالثا: برفنون گزارش نویسی کاملا آشنا باشد، رابعا: از ذوق و قدرت نویسندگی لازم برخوردار باشد. لید گزارش بایستی به صورت منطقی و طبیعی با بند بعد و کل گزارش ارتباط برقرار کند و حتی الامکان کوتاه و فشرده نوشته شود اما محدودیتهای لیدخبر را ندارد و هم به لحاظ حجم و هم از نظر نثر و نگارش آزادی عمل بیشتری در تدوین آن وجود دارد. لید گزارش داغ ترین و حساس ترین بخش گزارش و به اصطلاح شیرجه رفتن به اصل موضوع است، به عبارت دیگر لید گزارش بدون هرگونه حشو و زواید خواننده را با عصاره و چکیده موضوع آشنا می سازد. سبکهای گزارش نویسی سبک به مفهوم خاص نویسندگی به معنی راه و روش نوشتن است و آن در ادبیات در دست نویسنده و تابع نظر اوست اما در روزنامه نگاری سبک تابع موضوع است و گزارشگر باید پیش از نوشتن آن را تشخیص دهد.
معمولا در گزارش نویسی از سه سبک تاریخی (ترتیبی)، تشریحی (توصیفی) و هرم وارونه استفاده می شود. سبک تاریخی / در این سبک گزارش از لحظه یا نقطه ای که حادثه اتفاق افتاده یا گزارشگر در جریان آن قرار گرفته یا کار تحقیق خود را از آنجا شروع کرده، آغاز می شود. البته در این سبک گاهی گزارشگر مقطعی از موضوع را انتخاب می کند که دارای جاذبه و گیرایی بیشتر باشد، نه اینکه الزاما از نقطه صفر شروع کند. سبک تشریحی/ فضا و موضوع گزارش در این سبک تشریح، توصیف و تجسم بیشتری را نسبت به سایر سبکها می طلبد ، توصیف در این نوع گزارش در واقع ابعاد و زوایایی از موضوع را می شکافد که برای مشاهده گر عادی به راحتی میسر نیست. سبک هرم وارونه/ در این سبک ابتدا خلاصه ای از مهمترین نتایج حاصل از گزارش و فشرده ای از پیوند خبر یا بهانه اولیه گزارش با مشاهدات و نتایج جدید تحقیق آورده می شود.
تیتر و میان تیتر در گزارش تیتر (عنوان) در گزارش علاوه بر متناسب بودن با متن باید موزون، جذاب، گیرا، روان و کوتاه باشد و مانند عکس در یک نگاه در ذهن خواننده جای بگیرد و تصویر ایجاد کند: / شاه رفت / امام آمد / - تیتر گزارش ممکن است خبری باشد مانند: بیمه شدگان و سازمان تامین اجتماعی اتفاق نظر دارند /روتیتر/ تسهیلات بیشتر برای بیمه شدگان / تیتر/ - تیتر گزارش ممکن است تفسیری، تحلیلی یا توصیفی باشد مانند: بیمه شدگان از قوانین جدید تامین اجتماعی نگرانند/ روتیتر/ تصمیمات جدید، دغدغه های جدید / تیتر/ - تیتر گزارش ممکن است استنباطی باشد مانند: با تصویب قوانین جدید تامین اجتماعی پیش آمده است / روتیتر/ آسایش و آینده بیمه شدگان در هاله ای از ابهام !/تیتر/ میان تیتر در گزارش نقش مهمی در جلب نظر خواننده به خواندن کل گزارش ایفا می کند و هم به فهم و درک بهتر او از محتوای آن کمک شایانی می کند.با میان تیترها می توان گزارش را به بندهای متعدد و جذاب تقسیم بندی کرد بطوری که خواننده از مطالعه کل گزارش احساس خستگی نکند.
» اخبار مرتبط:
» اشتراک گزاری خبر