» نشاط اجتماعی شهر در گرو مدیریت خلاق شهری/ سید چمران موسوی، پژوهشگر شهری

سید چمران موسوی، پژوهشگر شهری

آنچه که در ذهن شهروندان از رضایت تداعی می‌شود در حقیقت خدماتی است که شهرداری، در مقیاس محلات خدمت رسانی می‌کنند. پس هرچقدر این اقدامات موثرتر باشد مدیریت شهری در انجام ماموریت خود موفق‌تر خواهد بود. در حقیقت رضایت خاطر ساکنین محلات نشانی از شخصیت مدیریت شهری هستند. 

اگر این شخصیت آراسته، هوشیار و مودب باشد در حقیقت تمامی مجموعه مدیریت شهری موفق بوده است. لذا از مجموعه مدیریت شهری انتظار می¬رود به این جزئیات توجه کنند. همه تصمیمات و اقداماتی که انجام می‌شود و در مقیاس محله بروز و ظهور پیدا می‌یابد و طبیعتاً مدیریت شهری از همان ناحیه واکنش‌ها را دریافت می‌کند. معمولاً میزان ارزیابی‌هایی که در مقیاس محلات دریافت می‌شود نشان دهنده موفقیت مدیریت شهری در انجام وظیفه خود بوده است، و این نشان می دهد شهرداری باید به جان نفوذ در خیابان های مرکز و میادین اصلی شهر به دل محلات نفوذ کرده و سعی در مرتفع کردن مطالبات ساکنین محلات داشته باشد. 

با توجه به تئوری پنجره شکسته در حوزه اجتماعی، باید گفت: اگر به محله، خانه یا اداره‌ای بروید که در ورودی اصلی آن تعدادی پنجره شکسته است، چه تصویری در ذهن شما نقش می‌بندد. تصویر آن است که متولی این محل دلبستگی به محیط ندارد یا به جزئیات مجموعه توجه نمی‌کند. ما به طور دائمی با تئوری پنجره شکسته در سطح شهر دهدشت روبرو هستیم؛ اگر در محله یا خیابانی سطل‌های زباله واژگون شده یا آبگرفتگی وجود داشته باشد، شهروند ساکن در محله تصور می‌کند که شهرداری مأموریت خود را فراموش کرده است. 

شهردار تهران با بیان اینکه رسیدگی به موقع پیش از گله گذاری و شکایات شهروندان بسیار با ارزش است، بایدافزود: اگر شهردار به دنبال موضوع (معضل) برود در حقیقت در نقطه مقابل پنجره شکسته قرار می‌گیرد و شهروندان به ارزش آن توجه خواهند کرد. از شهردارای انتظار می¬رود که، در کمترین زمان ممکن به معضلات پس از تماس‌های شهروندان، اهتمام بورزند. باید توجه داشت این موضوع برای مدیریت شهری از اهمیت بالایی برخوردار است. 

رقابت سالم و تأثیرگذار برای افزایش کیفیت زندگی در محلات است که شهرداری باید به آن توجه کند. از شهرداران سابق شهر دهدشت و دیگر شهرهای استان و صاحب نظرانی که تجربه‌ و اگاهی ارزشمندی دارند باید آن‌ها را دعوت به مشورت و همراهی کرد. یکی از نکاتی که نیاز است به آن بیشتر توجه شود، روش‌های خلاقانه برای اداره صحیح شهر است. یکی از اقدامات بسیار کم هزینه و هم بسیار پر بازده، استفاده از روش‌های خلاقانه برای بهتر شدن کیفیت محلات و بالابردن ایجاد نشاط و شادابی در سطح محلات و کل شهراست. باید توجه داشت اینکه شهردارای چه اقدامی را در کدام زمان انجام می‌دهند، موضوع بسیار حساس و پیچیده‌ای است، و این اقدام نیاز به استفاده از افراد متخصص دراین کار دارد. متخصصانی که زیبایی شناسی را بتوانند با اصول طراحی شهری تشخیص دهند. انتظار می‌رود که در پروژه‌هایی با مقیاس محلی به این نگاه توجه شود. 

شهر با اینکه بالاترین جایگاه و دستاورد زندگی بشری است اما باید زندگی شهری را برای ساکنان قابل تحمل کرد. اگر زندگی شهری به اقامت، رفت و آمد و رفتارهای خشک منتهی شود در نهایت با شهروندان افسرده‌ای مواجه خواهیم بود که در روز تعطیل از شهر فرار می‌کنند. اما اگر محیط شهر را زیبا و تأثیر گذار طراحی شود عکس این اتفاق رخ می‌دهد. طبق تئوری (fun theory) می‌توان از مزاح و شوخ طبعی در شهر و استفاده از روش‌های خلاقانه‌ای که شهروندان را به یک اقدام عملی برای زندگی بهتر در شهر کمک ‌می‌کند، بهره گرفت. شرکت‌هایی که با مسئولیت اجتماعی در این زمینه فعالیت کرده‌اند، بسیار موثر هستند. برای مثال شرکت فولکس واگن با اینکه یک شرکت تولید خودرو است اما شهروندان را تشویق به جمع آوری زباله یا آدامس‌های روی زمین انداخته شده، می‌کند.  

باید به مروز زمان از این روش‌های خلاقانه برای تغییر عادات مردم استفاده کرد، اگر نیک بنگریم بیشتر اوقات اینگونه کارها شرکت یا پیمانکاری خاصی ندارد و معمولا از استارت آپ‌ها و جوانان خلاق استفاده می‌شود. اقدامات خلاقانه راندمان و بهره وری مدیریت شهری را افزایش می‌دهد و سبب افزایش علاقه مندی شهروندان به شهر می‌شود.  

استفاده از رنگ می¬تواند نشاط زیادی را به منظر شهری فراهم بیاورد، و اینکه توجه به نیازهای شهروندان در مقیاس محلات یکی از اساسی¬ترین اقداماتی است که باید در اولویت قرار بگیرد. چه بسا بسیاری از اقدامات در مقیاس محلی انجام‌شده که از نگاه مردم این فعالیت‌ها اولویتی ندارند. توجه به نکاتی که وجدان عمومی به آن حساس است مثل جمع آوری به موقع‌زباله، لایروبی انهار، بوستان های محلات، نصب وسایل بازی کودکان، روشنایی محله، اصلاح هندسی معابر و... اگر به درستی انجام شود، آن موقع می توان گام های بعدی را سنگین¬تر و موثرتر با همراهی شهروندان برداشت.