» مهريه 124 هزار سكه‌اي داماد را فراري داد

مهريه كلان، ضامن خوشبختي باشد يا نباشد، براي گروهي از خانواده‌ها مهم نيست، چون همين كه مهريه دهان پركن باشد و در خاطره‌ها بماند، برايشان كافي است. مثل دختري كه اين اواخر در تهران با مهريه‌اي 124 هزار سكه‌اي به خانه بخت رفته و جمعي را به تحسين و جمعي را به حسادت واداشته، اما حالا رئيس ستاد ديه مي‌گويد شوهرش به خارج از كشور متواري شده است.

 

او يكي از صدها دختر جواني است كه اسدالله جولايي معتقد است در روز خواستگاري و بله برون، خاله‌ها، عمه‌ها، دايي‌ها و عموهايش دور هم نشسته‌اند و چاي و شيريني خورده‌اند و با اين ذهنيت كه چه كسي مهريه را داده و چه كسي مهريه را گرفته، روي 124هزار پيغمبر دست گذاشته‌اند و آن را مبناي مهريه‌اي به ارزش بيش از 130 ميليارد تومان كرده‌اند كه معلوم نيست تمام ثروت داماد و خانواده‌اش كفاف پرداخت آن را مي‌دهد يا نه.

دختر ديگري كه جولايي از او ياد مي‌كند و داستان مهريه‌اش روي خروجي خبرگزاري مهر قرار مي‌گيرد كسي است كه به احتمال زياد متولد سال 1371 است ، چون مهريه‌اش اين تعداد سكه تمام بهار آزادي به همراه ده كيلو شمش طلا و 50 طاقه پارچه ابريشمي است كه ارزش تقريبي آن بيش از سه ميليارد تومان است.

سرنوشت اين زندگي مشترك را جولايي البته رسانه‌اي نكرد، شايد به اين علت كه هنوز اين زوج در كنار هم زندگي مي‌كنند و كارشان به مطالبه مهريه نرسيده؛ هرچند بعيد نيست روزي، ماهي يا سالي ديگر جدايي اين زوج از هم با اين مهريه افسانه‌اي خبرساز شود.

اين اخبار را به نقل از رييس ستاد ديه كشور نوشتيم تا نشان دهيم با اين‌كه مدت‌هاست دولت و مجلس با همكاري قوه قضاييه درصددند براي مهريه‌هاي نامتعارف ترمزي بگذارند و از پيامدهاي اجتماعي آن كم كنند، اما هنوز گروهي از مردم راه خودشان را مي‌روند و هر روز مهريه‌هايي سنگين‌تر با اقلامي جديدتر و گرانبهاتر براي خود انتخاب مي‌كنند.

عده‌اي مثل جولايي راه چاره را در الزام دفترخانه‌ها به نوشتن تعداد معيني سكه در قباله‌هاي ازدواج مي‌دانند، مجلسي‌ها نيز كه تعيين سقف براي مهريه را راهكار مناسبي ديده‌اند، قانوني نوشته‌اند كه اگر از شوراي نگهبان با مهر تائيد بيرون بيايد، به زنان اجازه مي‌دهد فقط براي 110 سكه از مهريه‌شان تقاضاي حبس همسر را داشته باشند، اما هنوز جامعه‌شناسان معتقدند كه براي سر وسامان دادن به اوضاع مهريه‌ها بايد روي اصلاح فرهنگ عمومي كار كرد.

مهريه‌هاي نامتعارف از اين بابت محلي براي نگراني است كه مي‌تواند عاقبت يك زوج را به طرح شكايت در دادگاه برساند و در عين حال با دهان به دهان گشتن در جامعه به الگويي براي تقليد تبديل شود، در حالي كه بيشتر افراد اگر تمام سرمايه خود را جمع كنند حتي نمي‌توانند ده يا 20 سكه را تقبل كنند.

البته شكي نيست مرداني هم كه مهريه‌هايي بيش از توان خود را مي‌پذيرند، در اين فرآيند بي​گناه نيستند، همچنين آنها كه براي فرار از پرداخت مهريه، با هزار ترفند زنان را دور مي‌زنند، اما موضوع اين است كه مهريه به عنوان مالي كه نشانه محبت مرد به زن است و بايد پشتوانه‌اي براي زن تلقي شود، كاركردي منفي پيدا كرده و جمعيت كيفري زندان‌ها و نيز آمار افراد بلاتكليف در محاكم را افزايش داده است.

به استناد آمار رئيس ستاد ديه كشور، در سال‌هاي 89 و 90، 16 هزار و 500 نفر از زندانيان كساني بوده‌اند كه به‌دلیل ناتواني از پرداخت مهريه روانه زندان‌ها شده‌اند؛ رقمي كه 2134 نفر از آنها سال گذشته، 680 ميليارد تومان بدهي داشته‌اند و با كمك 10 ميليارد توماني خيران آزاد شده‌اند و امسال نيز تاكنون 1956 نفرشان با 381 ميليارد تومان دين، با كمك 25 ميليارد توماني نيكوكاران از زندان آزاد شده‌اند.

اين دور باطل است

35 ميليارد تومان كمك مردمي براي آزادي زندانيان مهريه رقم كوچكي نيست، اما به نوعي هدررفت سرمايه محسوب مي‌شود. هدررفت از اين بابت كه اين مبالغ مي‌توانست در راه كمك به ساير نيازمندان خرج شود، نه براي كساني كه از روي سهل‌انگاري، پرداخت مهريه‌هاي چند صد ميليون توماني را تعهد كرده‌اند و به علت ناتواني در پرداخت به زندان افتاده‌اند.

البته اين‌كه نيكوكاران اموالشان را در كدام راه خرج كنند موضوعي كاملا انتخابي است، اما مساله اين است كه اگر با آگاهي دادن به مردم، ابهت امروزي مهريه به عنوان مالي كه مي‌تواند باعث دلگرمي زن، ابزاري براي تحت فشار گذاشتن مرد و تضميني براي خوشبختي و پايبندي شوهر به زندگي باشد شكسته شود، ديگر كسي به زندان نمي‌افتد كه براي آزادي‌اش نيكوكاران دست به كار شوند.

اما حالا كه هنوز اين چنين نشده است بايد در جهت تغيير فرهنگ مردم و اصلاح باورهاي آنها درباره ازدواج و ثبات آن حركت كرد، همين‌طور به آموزش افراد از سنين قبل از ازدواج پرداخت تا بدانند كه زندگي مشترك نه يك معامله اقتصادي، بلكه اقدامي براي خوشبخت شدن است، همچنين نوشتن قوانيني حمايتي تا زنان بدانند كه اگر پس از ازدواج به هر دليل موفق به ادامه زندگي نشدند براي احقاق حقوقشان، ابزارهايي قابل اتكاتر از مهريه در دسترس است.