» شهرت‌هاي ممنوعه!

ثبت احوال سالانه با حدود يكصدهزار تقاضاي تغيير شناسنامه به دليل تغيير در نام و نام خانوادگي مواجه است وهر ساله با بخشي از تقاضاهاي تغيير نام خانوادگي به دليل بدمعنا، مستهجن و غيرمتعارف بودن آنها موافقت مي‌شود.گرگي، گرگوند، پياده، سواره، حلقه به گوش، افيوني، گوش‌بر، بنده گنهكار، دو كله، سوراخ، عملي، كچل‌وند، تيغ‌زن، دو سر قندي، چه دانم، گاوي، تب‌خال‌پور، پالان‌دوز، قوري، پيش‌دستي، بزهكار، دويستي، دل كبابي و شمري، تنها برخي از نام‌هاي خانوادگي غيرمتعارفي هستند كه ثبت احوال به‌دليل نامناسب و بدمعنا بودن، با درخواست تغيير آنها در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي موافقت كرده است.نام خانوادگي يا شهرت اغلب بر اساس شغل، اعتقادات مذهبي، محل تولد و زندگي و يا شهرت افراد به يك خصلت انتخاب شده و زنجيروار تا به امروز ادامه يافته است. شايد نام خانوادگي كليد واژه‌ي شناخت گوشه‌اي از حيات پدران‌مان باشد، اما با اين حال ابتكار پهلوي اول در اجبار به‌كارگيري نام خانوادگي، از آنجا كه چارچوب‌بندي مدوني نداشت و تقريبا هيچ محدوديتي در نام‌گذاري پيش‌بيني نشده بود، برخي ايرانيان را تا چند دهه‌ي بعد به مشكلات و تبعات نام‌هاي نامناسب انتخاب شده از سوي اجدادشان دچار كرد.با اين همه، قانون ثبت احوال راه را براي اصلاح نام‌خانوادگي نامناسب بازگذاشته و آن دسته از كساني كه نام خانوادگي آنها به يكي از دلايل ذكر شده در قانون نامناسب و ممنوع شناخته مي‌شود، به سادگي مي‌توانند تقاضاي تغيير را به يكي از ادارات ثبت‌احوال يا دفاتر پيشخوان دولت تسليم كنند.
معاون اداره كل حقوقي و سجلي سازمان ثبت احوال ـ در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به اينكه با توجه به اهميت حفظ اعتبار و جلوگيري از تزلزل اسناد هويتي، محدوديت‌هايي براي تغيير نام خانوادگي وجود دارد، در عين حال گفت: افرادي كه نام خانوادگي آنها به يكي از دلايل ذكر شده در قانون، ممنوع شناخته مي‌شود،‌ مي‌توانند تقاضاي تغيير نام خانوادگي خود را به ادارات ثبت‌احوال يا دفاتر پيشخوان اعلام كنند تا در محل صدور سند به آن رسيدگي شود.وي با بيان اينكه شرط تغيير كامل نام خانوادگي افراد اين است كه آن نام خانوادگي داراي «باقيمانده مناسب» نباشد،‌ اظهار كرد: به اين ترتيب اگر نام خانوادگي فردي داراي پسوند نامناسب بوده و يا پسوند مكان و زمان به دنبال آن آمده باشد، مي‌تواند جزء زائد را حذف و باقي‌مانده مناسب نام خانوادگي را حفظ كند.

رابر قانون انتخاب نام‌هايي که موجب هتک حيثيت مقدسات اسلامي مي‌شود، مانند «عبداللات» و «عبدالعزي» (لات و عزي نام دو بت در مکه معظمه دوران قبل از اسلام است)؛ اسامي مرکبي که عرفا يک نام محسوب نمي‌شوند (اسامي مرکب ناموزون مانند سعيد بهزاد، شهره فاطمه، حسين معروف به کامبيز و مواردي از اين دست؛ عناوين لشکري يا کشوري و يا ترکيبي از اسم و عنوان مانند سروان، سرتيپ، دكتر و شهردار؛ القاب اعم از ساده و مرکب مانند ملک الدوله، خان، شوکت‌الملک، حاجيه سلطان و سلطانعلي، از جمله نام‌هاي ممنوع هستند كه دارندگان آن مي‌توانند درخواست تغييرنام كنند.همچنين انتخاب اسامي زننده و مستهجن ممنوع و به اين ترتيب، آن‌دسته از نام‌هايي که بر حسب زمان، مکان يا مورد، به برخي دلايل براي دارنده آن زننده و مستهجن باشد، مستحق تغيير است