» نام و نام خانوادگی: عذاب دل‌کبابی

نام و نام خانوادگی: عذاب دل‌کبابی

افیونی، دوکله، کچلوند، تیغ‌زن، گاوی، تبخال‌پور و دوسرقندی تا مدتی قبل نام خانوادگی برخی از 95 هزار نفری بود که سال گذشته برای تغییر نام فامیل خود به سازمان ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان خدمات دولت رفتند تا نام خانوادگی بهتری برای خود انتخاب کنند، از اینها گذشته حدود 13 هزار و 500 نفر هم درخواست تغییر نام کوچک خود را به سازمان ثبت احوال ارائه کرده بودند که در این میان با تغییر نام ده هزار و 500 نفر از آنها موافقت شد، به اداره ثبت احوال کشور رفتیم تا از شرایط تغییر نام و نام خانوادگی بیشتر بدانیم.

کارشناسان سازمان ثبت احوال می گویند بیشتر افرادی که برای تغییر نام خود اقدام کرده اند، جزو افرادی هستند که نام آنها در مدت پنج سال گذشته فراوانی کمی داشته است و بر این اساس ثبت احوال با تغییر نام آنها موافقت کرده است، هرچند در سال 91 سازمان ثبت احوال با درخواست 3500 نفر که قصد تغییر نام کوچک خود را داشتند موافقت نکرد، اما این افراد می توانند بار دیگر شانس خود را با ارائه دادخواست به دادگستری ها امتحان کنند.

این در حالی است که فرآیند تغییر نام به اسامی قدسی معمولا سریع تر انجام شده و امکان تغییر نام های قدسی به اسامی دیگر وجود ندارد.

اسدالله پارسامهر، معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور در این باره به «جام جم» می گوید: دو نوع تغییر نام داریم؛ تغییر نام های نامناسب و تغییر نام های مناسب.

تغییر نام های نامناسب از ابتدا در صلاحیت سازمان ثبت احوال بود و از طریق هیات حل اختلاف انجام می شد، تغییر نام های مناسب قبلا در صلاحیت محاکم عمومی دادگستری بود، اما در سال 91 این صلاحیت به ثبت احوال هم واگذار شد، به همین دلیل متقاضی ها می توانند راحت تر درخواست خود را پیگیری کنند.

تغییر نام های نامناسب

به گفته پارسامهر تا حدود دو هفته پیش رسیدگی به کل درخواست های تغییر نام مناسب و نامناسب در سازمان ثبت احوال پایتخت انجام می شد، اما این روند تغییر کرده و اختیارات لازم به ادارات استان ها تفویض شده است بنابراین درخواست تغییر نام متقاضی ها این روزها در شهر و در ثبت احوال استان خودش بررسی می شود.

معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور درباره تغییر نام های نامناسب می گوید: برخی از نام ها هستند که بیشتر جنبه عنوان دارند، مانند شهردار، دکتر ، وکیل. افرادی که چنین نام هایی دارند، می توانند درخواست خود را ارائه و نام مناسبی برای خود انتخاب کنند.

علاو بر این افراد، تعداد دیگری از متقاضی های تغییر نام اسم هایی دارند که معانی مناسبی ندارد مانند آفت و عذاب. این گروه هم می توانند، خیلی راحت نام خود را تغییر دهند.

گروه دیگری که می توانند با ارائه درخواست برای تغییر نام خود پیشقدم شوند، افرادی هستند که نام آنها صفت های نامناسب است، مانند چاکر و افسرده. این اشخاص هم می توانند تقاضای خود را مطرح کنند و مطمئن باشند که با درخواست آنها برای تغییر نام موافقت خواهد شد.

عده دیگری هم که سازمان ثبت احوال با تقاضای آنها برای نام جدید موافقت می کند، اشخاصی هستند که نامشان با جنسیت آنها متفاوت است، برای نمونه اگر برای پسری نام نسرین یا برای دختر نام آرش انتخاب شده این افراد می توانند نام خود را به نام مناسبی که با جنسیت آنها تناسب دارد تغییر دهند.

شاید تصور کنید که در کشور افرادی نیستند که با پدر، مادر، برادر یا خواهر خود هم نام هستند، اما آمارهای سازمان ثبت احوال این ماجرا را تائید می کند، چون برخی از درخواست های تغییر نام که به این مرکز ارائه می شود افرادی هستند که نامشان با برادر، خواهر یا مادر و پدرشان یکسان است، به همین دلیل یکی از این افراد می تواند نام کوچک خود را تغییر دهد.

تغییر نام های مناسب

در میان متقاضیان تغییر نام افرادی هم هستند که نام مناسبی دارند، اما بنا به دلایلی سازمان ثبت احوال با تغییر نام این افراد موافقت می کند.

پارسامهر اضافه می کند: نام هایی مانند حارس و اسکندر معنی بدی ندارند و در گذشته از فراوانی بالایی برخوردار بودند، اما این اسامی در پنج سال گذشته با اقبال کمی رو به رو بوده اند، به همین دلیل اگر شخصی چنین نام هایی داشته باشد با ارائه درخواست می تواند نام مناسب دیگری برای خود انتخاب کند.

اشخاصی هم که صغری، کبری، اصغر و اکبر نام دارند می توانند برای تغییر نام خود اقدام کنند، سازمان ثبت احوال برای این افراد شرایطی مشخص کرده است.

معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور ادامه می دهد: هموطنانی که این اسامی را دارند می توانند بعد از ارائه درخواست خود به سازمان ثبت احوال نام مذهبی دیگری انتخاب کنند، نام هایی مانند فاطمه یا زهرا برای صغری و کبری یا علی و محمد برای اصغر و اکبر البته این افراد می توانند نامشان را به علی اصغر یا علی اکبر هم تغییر دهند، زیرا این اسامی در اصل مرکب بوده اند.

گروه دیگری هم هستند که دوست دارند، واژه مناسبی به نام کوچک خود اضافه کنند. برای نمونه امیر به امیرمحمد یا امین به محمدامین. این اشخاص هم با توجه به قوانین سازمان ثبت احوال می توانند خواسته خود را عملی کنند.

سازمان ثبت احوال برای تغییر نام افرادی که کنیه شخصیت های مذهبی دارند هم قوانینی دارد، به این شکل افرادی که نام هایی مانند ابوسعید و ابوحامد دارند، می توانند نام مذهبی دیگری برای خود در نظر بگیرند.

افرادی هستند که به قول معروف نامشان خوب در دهان نمی چرخد و تلفظ یا املای آنها ممکن است، معنای نامناسبی را به ذهن شنونده برساند، نام هایی مانند عشرت، کرم و خرم. اشخاصی که چنین اسم هایی دارند می توانند برای تغییر نام خود دست به کار شوند. علاوه بر این گروه افرادی هم هستند که تلفظ یا نوشتن نامشان پیچیده و دشوار است، آنها معمولا نام هایی دارند که املای آنها پردندانه و پرنقطه است، سیبویه و ذوالیمینین از این دسته نام ها هستند که با توجه به قوانین سازمان ثبت احوال قابل تغییر به اسامی مناسبند.

دکتر قصاب

نام شخص باید با شأن اجتماعی، علمی، اداری و مذهبی هم تناسب داشته باشد، اگر فردی با مستندات بتواند ثابت کند که نام او مغایر شأن اجتماعی اوست، می تواند تقاضای تغییر نام دهد.

پارسامهر در این باره مثال می زند: برای نمونه پزشک جراحی را در نظر بگیرید که فامیلی او قصاب است، استاد دانشگاهی که غضنفر نام دارد یا فرد روحانی که اسم کوچکش کامران است. این افراد با ارائه مستندات می توانند نام خود را به نام مناسب دیگری تغییر دهند، مثلا شخص روحانی می تواند نام مذهبی برای خود انتخاب کند.

شاید شما هم در محله یا محل کار یا محل تحصیلتان با افرادی برخورد کرده باشید که نام و نام خانوادگی یکسانی دارند، این افراد به علت این تشابه مشکلاتی پیدا می کنند، به همین دلیل سازمان ثبت احوال برای آنها راهکاری در نظر گرفته است، پارسا مهر عنوان می کند: شخصی که نام او در میان بستگان و ساکنان محل یکسان است و تکرار شده با ارائه مستندات می تواند برای تغییرنام خود اقدام کند.

علاوه بر این موارد برخی نام ها در شهرهای مختلف مخصوص خانم ها یا آقایان است برای نمونه عزیز در جنوب کشور برای مردها کاربرد دارد و در شهرهای دیگر کشورمان برای خانم ها استفاده می شود، چنانچه اشخاصی با توجه به محدوده زندگی خود چنین مشکلاتی دارند، می توانند به سازمان ثبت احوال محل زندگی خود مراجعه کرده و برای تغییر نام خود دست به کار شوند.

گروه دیگری هم هستند که دو نام دارند، به این شکل که به یک نام مذهبی شهرت دارند، اما در شناسنامه اسم دیگری دارند، به گفته معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور این افراد می توانند بعد از ارائه دادخواست نام مذهبی خود را وارد شناسنامه خود کنند.

محمد، نامی برای همه

جالب است بدانید همه آقایان می توانند نام خود را به محمد تغییر دهند، پارسامهر در این باره می گوید: بعد از ماجرای توهین به پیامبر اکرم که چند سال پیش اتفاق افتاد سازمان ثبت احوال بخشنامه کرد که همه متقاضیان می توانند نام خود را بدون فوت وقت به محمد تغییر دهند.

به گفته معاون اداره کل اسناد هویتی سازمان ثبت احوال کشور به طور کلی هر نامی که متعلق به فرهنگ اسلامی، ایران و فرهنگ های قومی و منطقه ای ایران باشد در سازمان ثبت احوال به عنوان نام مناسب پذیرفته می شود، فقط نام های خارجی و غربی هستند که سازمان ثبت احوال آنها را ثبت نمی کند، او ادامه می دهد: علاوه بر این سازمان ثبت احوال کتابی به نام فرهنگ نام و نام گزینی منتشر کرده که حدود 6000 نام در آن هست، علاوه بر این تعدادی اسامی هم در سامانه ثبت احوال وجود دارد که در مجموع حدود 10هزار نام مناسب می شوند.

اگر شخصی خارج از این مجموعه اسمی انتخاب کند ثبت آن به کمیته مشورتی نام استان ها ارجاع شده و اعضای کمیته باید مناسب یا مناسب نبودن نام را از نظر معنی شناسی، موسیقی واژه و منتسب بودن به فرهنگ اسلامی، ایرانی و قومی بررسی کنند.

مهدی آیینی - گروه جامعه