مشروح اخبار

» فصل آتش‌سوزی جنگل‌ها؛ خطر در کمین ریه‌های زاگرس

بخش زیادی از مساحت استان کهگیلویه و بویراحمد را جنگل و مرتع تشکیل می‌دهد و با توجه به افزایش بارندگی در فصل بهار و رشد علوفه در عرصه‌های منابع طبیعی و خشک شدن آن در فصل تابستان خطر آتش‌سوزی در این مناطق چند برابر شده‌است، خطری که رفع آن تلاش توامان مسئولان و مردم را می‌طلبد.

به گزارش راک نیوز از کهگیلویه و بویراحمد، حفظ منابع طبیعی و محیط زیست از دیرباز مورد توجه جوامع مختلف بوده و کشورهای پیشرفته و توسعه پیدا کرده جهان این مهم را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در جوامع خود، مورد توجه ویژه قرار می‌دهند.

مبارزه با پدیده‌های مختلف از جمله زمین‌خواری، کوه‌خواری، مبارزه با افراد سودجو قاچاقچیان چوب و زغال، هزینه‌های بسیار برای جلوگیری از آتش‌سوزی، حفظ منابع آبی و طرح‌های بزرگ آبخیزداری، تشکیل سمن‌های مردمی، شکل‌گیری گروه‌های داوطلب دوستدار محیط زیست و منابع طبیعی، کاشت جهادی درخت، مبارزه با پدیده ایجاد کویر و صدها طرح خرد و کلان از جمله برنامه‌هایی بوده و است که در راستای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست اجرا می‌شود.

استان کهگیلویه و بویراحمد اگرچه یک درصد از مساحت و جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد اما دارای عرصه‌های طبیعی، جنگلی، آب، نفت و گاز قابل توجهی است و وجود این نعمت‌ها موجب شده است که دغدغه و نگرانی‌ها بابت حفظ منابع طبیعی این استان به یک اولویت برای مردم و مسئولان تبدیل شود، بیش از ۸۷۰ هزار هکتار از اراضی جنگلی در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد و جنگل‌های بلوط ۸۰ درصد از حجم پوششی جنگلی استان را تشکیل می‌دهد، بیش از ۵۵ درصد از مساحت استان کهگیلویه و بویراحمد را جنگل‌ها دربرگرفته‌اند که این میزان برابر با ۹ درصد پوشش جنگلی کشور و ۲۰ درصد از جنگل‌های حوزه زاگرس است.

کهگیلویه و بویراحمد همچنین دارای دو هزار گونه گیاهی است که بیش از ۴۵۰ گونه آن در ردیف گیاهان دارویی به شمار می‌رود، اما با وجود اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد در زمینه پوشش جنگلی و مرتعی در ردیف استان‌های برخوردار کشور است، ولی آتش‌سوزی‌های گسترده سال‌های اخیر در سایه کمبود امکانات باعث شده است حجم زیادی از پوشش جنگلی و گیاهی استان طعمه حریق شود و از بین برود.

کمین شعله‌های آتش برای بلعیدن جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد

سالانه حجم بسیاری از جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد طعمه حریقی می‌شود که به گفته مسئولان عامل ۹۸ درصد از این آتش‌سوزی‌ها قصور عمدی یا سهوی انسانی است، علاوه بر آتش‌سوزی، قطع درختان بلوط برای پخت‌وپز یا فروش در قالب هیزم و زغال نیز بلای جان درختان بلوط زاگرس در خطه‌کهگیلویه و بویراحمد می‌شود.

بارندگی‌های بهاری سال ۱۴۰۳ در رشته کوه‌های زاگرس و رشد مراتع و علوفه در این مناطق می‌تواند به اندازه‌ای باشد که زنگ خطر برای پوشش گیاهی استان کهگیلویه و بویراحمد از خرداد تا اواسط مهر سال‌جاری را به صدا در آورد و خطر آتش تمام عرصه‌های جنگلی و مرتعی را تهدید می‌کند.

بارش‌های بهاری و رشد علوفه خطر آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد

کمبود نیروی انسانی جهت حفاظت و صیانت از عرصه‌های طبیعی و محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد و همچنین نبود امکانات و تجهیزات از جمله بالگرد اطفای حریق در صورت وقوع آتش‌سوزی در کهگیلویه و بویراحمد شرایط را به مراتب سخت می‌کند و هزینه‌های بسیاری را نیز تحمیل خواهد کرد.

اسلام جاودان‌خرد مدیرکل حفاظت محیط زیست، کهگیلویه و بویراحمد در این‌باره می‌گوید: کهگیلویه و بویراحمد هشت درصد جنگل‌های کشور و ۲۰ درصد از جنگل‌های زاگرس را شامل می‌شود که با توجه به پوشش مرتعی و توپوگرافی عمدتاً کوهستانی که دارد بیشتر در در معرض خطر آتش‌سوزی است و اگر خدای ناخواسته آتش‌سوزی رخ دهد مهار آن به مراتب بسیار سخت خواهد بود.

وی می‌افزاید: در مناطق گرمسیر و سردسیر استان نقاطی را داریم که علف‌ها در آنجا بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر ارتفاع دارند و این یک تهدید مهم به‌شمار می‌رود که در کمین طبیعت است.

جاودان‌خرد ادامه می‌دهد: بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها منشأ انسانی دارند که عمدتاً سهوی است اما جاهایی هم داریم که آتش‌سوزی‌ها عمدی باشند.

آتش زدن پسماند کاه و کِلَش کشاورزی ممنوع است

به گفته این مقام مسئول آتش زدن پسماند و کاه و کلش باقیمانده مزارع کشاورزی، بی‌دقتی در خاموش کردن آتش که برای طبخ غذا یا درست کردن چای در طبیعت روشن می‌شود، نقش ذره‌بینی بطری‌های آب و نوشیدنی رها شده در طبیعت، جرقه‌های ابتدایی شروع یک آتش‌سوزی خواهد بود که شاید میلیاردها تومان بر طبیعت و بیت‌المال خسارت بگذارد و به نوعی از دلایل سهوی آتش‌سوزی‌ها به‌شمار می‌روند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: برخی نیز با قصد زمین‌خواری، زغال‌گیری یا درگیر کردن محیط‌بانان با آتش در یک منطقه و شکار غیرمجاز در منطقه‌ای دیگر اقدام به آتش زدن مراتع یا جنگل‌ها می‌کنند.

کاهش ۷۰ درصدی آتش‌سوزی در سال ۱۴۰۲

وی می‌افزاید: با مجموعه اقداماتی کنترلی که محیط‌زیست استان در سال ۱۴۰۲ انجام داد، بیش از ۷۰ درصد نسبت به سنوات گذشته کاهش آتش‌سوزی در مناطق حفاظت شده استان داشته‌ایم.

جاودان‌خرد با اشاره به فاکتور زمان و زمان طلایی برای مهار آتش، می‌گوید: زمان رسیدن برای اطفا، مهم‌ترین عنصر در هنگام وقوع آتش‌سوزی‌ها است، به همین دلیل از هم‌وطنان تقاضا داریم در صورت مشاهده هرگونه آتش‌سوزی قبل از همه‌گیری و شعله‌ور شدن نسبت به مهار آن اقدام یا در کمترین زمان ممکن موضوع را به شماره ۱۴۵۰ اطلاع‌رسانی کنند.

وی ادامه می‌دهد: امیدواریم در سال‌جاری با هماهنگی میان دستگاه‌ها و با کمک ستاد مدیریت بحران استانداری، دهیاران، فرمانداران، بخشداران، تشکل‌های مردمی، دستگاه‌های اجرایی که همه وظیفه همکاری دارند در صورت وقوع آتش‌سوزی در کمترین زمان ممکن مهار شود.

ضرورت همکاری مردم برای حفظ منابع طبیعی

سعید جاویدبخت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد، می‌گوید: در سال گذشته تجهیزات و امکاناتی از جمله ۱۰۰ دستگاه دمنده در بین شهرستان‌های استان جهت کمک به مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها توزیع کرده‌ایم.

وی معتقد است که همکاری مردم، تشکل‌های مردم نهاد، ائمه جمعه و جماعات، دستگاه‌های فرهنگی و بسیج جهت پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع مؤثر و مفید است.

جاویدبخت ادامه می‌دهد: بالغ بر ۹۰ درصد استان کهگیلویه و بویراحمد منابع طبیعی جنگل و مرتع است که ۵۶ درصد از این استان را جنگل تشکیل می‌دهد.

وی تصریح می‌کند: افرادی که به دامان طبیعت برای تفریح می‌روند تا جایی که امکان دارد آتش روشن نکنند و در صورت روشن کردن آتش، قبل از ترک منطقه و محل از خاموش بودن آن اطمینان حاصل کنند و حتی ته سیگار خود را کنار جاده‌ها و در عرصه‌های منابع طبیعی نیندازند چراکه می‌تواند زمینه‌ای برای آتش‌سوزی گسترده باشد.

جاویدبخت تاکید می‌کند: معمولاً در تعطیلات آتش‌سوزی‌هایی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان رخ می‌دهد که عمدتاً عامل انسانی علت این آتش‌سوزی‌ها است.

وی افزود: بی‌احتیاطی در آتش زدن جامانده‌های اراضی کشاورزی که بعضاً به منابع طبیعی و جنگلی سرایت می‌کند، عامل دیگری در بروز آتش‌سوزی به شمار می‌رود که باید تدابیر لازم در این‌باره اندیشیده شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ادامه می‌دهد: ایجاد ۹۰۰ کیلومتر آتش‌بُر در عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان هدف‌گذاری شده است که تاکنون حدود ۶۵۰ کیلومتر «آتش‌بُر» ایجاد کرده‌ایم.

ولی بهره‌مند رئیس اداره پایش هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد نیز در این ارتباط می‌گوید: در سال زراعی جاری در سی‌سخت ۶۳۹.۳ میلی‌متر، گچساران ۵۵۳.۳ میلی‌متر، مارگون ۶۶۰.۱ میلی‌متر، لنده ۷۸۵.۲ میلی‌متر، چرام ۶۵۷.۸ میلی‌متر و دهدشت ۶۱۳.۶ میلی‌متر بارش داشتیم.

وی می‌افزاید: در لیکک ۴۶۴.۷ میلی‌متر و در ایستگاه امامزاده جعفر ۵۶۴.۸ میلی‌متر بارندگی ثبت شده‌است.

بهره‌مند تصریح می‌کند: نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته در ایستگاه‌های گچساران و امامزاده جعفر ۱۲۶ و ۷۵.۴ میلی متر افزایش بارش داشتیم اما در دیگر نقاط کاهش بارش وجود دارد.

وی با بیان اینکه کاهش بارش‌ها در مارگون ۲۰۴.۹ میلی‌متر، سی‌سخت ۱۸۶.۸، یاسوج ۱۲۴.۱، لنده ۸۲.۳، لیکک ۳۴.۲، چرام ۲۵.۳ و دهدشت ۱۶ میلی‌متر بوده‌است، ادامه می‌دهد: میانگین بارندگی از ابتدای مهر سال گذشته تاکنون ۶۳۰.۵ میلی‌متر بوده و این میزان در بلندمدت ۵۸۳.۶ میلی‌متر بوده‌است.

به گفته این مقام مسئول میانگین بارندگی‌های استان در سال زراعی گذشته ۶۸۲.۹ میلیمتر و در مجموع بارندگی‌ها در سال زراعی جاری نسبت به سال گذشته ۵۲.۵ میلی‌متر کاهش داشته‌است.

بخش زیادی از مساحت استان کهگیلویه و بویراحمد را جنگل و مرتع تشکیل می‌دهد و با توجه به افزایش بارندگی در فصل بهار و رشد علوفه در عرصه‌های منابع طبیعی و خشک شدن آن در فصل تابستان خطر آتش‌سوزی در این مناطق چند برابر شده‌است، خطری که رفع آن تلاش توأمان مسئولان و مردم را می‌طلبد.

تاریخ انتشار : 15 خرداد 1403, 23:36