» سشوار به اندازه دكل برق خطر دارد

احتمالا تا اينجاي كار، گمان مي‌كنيد قصد داريم در اين گزارش از خطر برق‌گرفتگي برايتان بگوييم، اما منظور ما اصلا برق‌گرفتگي نيست، بلكه مساله‌اي كه مي‌خواهيم درباره‌اش هشدار بدهيم ميدان‌هاي مغناطيسي اطراف اين وسايل است كه مي‌تواند به طور جدي سلامت‌تان را تهديد كند.

پيش از آن كه درباره مضرات ميدان مغناطيسي توضيح بدهيم، اول بايد بدانيد كه اين ميدان چيست و تشعشعات آن از كجا به بدن مي‌تابد؟ به زبان ساده هر جا كه الكترون حركت كند، اطرافش ميداني الكتريكي و مغناطيسي به وجود مي‌آورد. اين ميدان حاوي انرژي است، اما اين انرژي تا از حد مشخصي بيشتر نشود نمي‌تواند به كسي لطمه بزند، با اين حال وقتي انرژي حاصل از ميدان مغناطيسي از حد مشخصي بيشتر شود و به بدن بتابد، كار دست انسان مي‌دهد.

البته تشعشعات مغناطيسي فقط مربوط به وسايل برقي نيست. در واقع دو منبع طبيعي و مصنوعي براي اين نوع تشعشعات وجود دارد. مهم‌ترين منبع طبيعي ميدان مغناطيسي خورشيد و پس از آن زمين است كه هر دو تشعشعاتي را به بدن ما مي‌تاباند، اما منابع مصنوعي نيز براي توليد ميدان‌هاي مغناطيسي وجود دارد.

منبع تشعشعات مغناطيسي مصنوعي همه وسايل برقي است كه در اطراف مان وجود دارد. اين وسايل گاهي ساده‌اند مثل يك ماشين اسباب‌بازي باتري‌خور كوچك كه بچه‌هايمان با آن بازي مي‌كنند گاهي هم پيچيده‌اند مثل يك رايانه، سشوار، جاروبرقي، تلويزيون و... .

جالب است بدانيد كه حتي وقتي به ديواري تكيه داده‌ايد كه از زير كاغذ ديواري آن سيم برقي مي‌گذرد و به وسيله برقي روشن مي‌رسد، تحت تابش تشعشعات الكترومغناطيسي قرار گرفته‌ايد.

با اين توضيحات آيا مي‌شود نتيجه گرفت كه هر وسيله برقي خطر دارد؟ علي گوراني، كارشناس بهداشت پرتوهاي مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: هرچند اطراف تمام وسايل برقي در منازل ميدان مغناطيسي وجود دارد، در ميان اين وسايل، آن دسته از وسايل كه سيم‌پيچ دارد مانند سشوار، جاروبرقي، ماشين لباسشويي، مايكرويوو و... ميدان مغناطيسي بسيار قوي‌تري در اطراف خود ايجاد مي‌كند.يكي از خطرناك‌ترين اين وسايل همان چيزي است كه خيلي از ما هر روز آن را مدت‌ها روي سرمان و در فاصله كمي با مغزمان نگه مي‌داريم، يعني سشوار!

گوراني درباره سشوار مي‌گويد: ميدان مغناطيسي سشوار به مراتب از يك دكل برق 220 هزار ولت بيشتر است.

با اين كه ميدان مغناطيسي سشوار بسيار قوي است، اما آن‌طور كه اين كارشناس بهداشت مي‌گويد: بيشترين ميدان‌هاي الكترومغناطيس ناشي از وسايل خانگي در آشپزخانه‌هاست.

به گفته او طبعا مكان‌هايي از منزل كه اين وسايل در آنها بيشتر است آلودگي بيشتري نيز دارد و به اين ترتيب در آشپزخانه‌هاي منازل بيشترين ميدان‌هاي الكترومغناطيس ناشي از وسايل خانگي مطرح هستند و اين موضوع بايد مورد توجه خانم‌هايي باشد كه بيشتر وقت‌شان را در آشپزخانه مي‌گذرانند و بدتر اين كه برخي از آنها حتي تلويزيوني كوچك را هم به وسايل خطرناك آشپزخانه اضافه كرده‌اند تا اوقات بيشتري را در اين مكان بگذرانند.

بر اساس گفته‌هاي گوراني با استفاده از چند اصل ساده كه سازمان بهداشت جهاني نيز آنها را تاييد مي‌كند، مي‌توان از خطر امواج الكترومغناطيسي مصون ماند.

او درباره اين اصول توضيح مي‌دهد: اولين اصل در مواجهه با تشعشعات، مربوط به زمان مواجهه است؛ به اين ترتيب كه تا حد ممكن زمان استفاده از منابع مولد اشعه و انرژي كاهش يابد و در موارد نياز استفاده شود. به عنوان مثال مايكروويو نوسان‌ساز 300 مگاهرتز است كه بايد هنگام استفاده از آن زمان پرتوگيري تا حد امكان كاهش يابد.

اين كارشناس بهداشت در گفت‌وگو با ايسنا مي‌افزايد: دومين اصل در بحث مواجهه با منابع مولد اشعه، فاصله است. بر اين اساس بايد تا حد امكان فاصله از مولد اشعه افزايش يابد؛ چرا كه انرژي دريافتي با فاصله نسبت عكس دارد. به عنوان مثال در زمان كار مايكروويو بايد حداقل يك متر فاصله با آن وجود داشته باشد.

به گفته او اين فاصله براي افرادي كه از دستگاه نوسان‌ساز قلب استفاده مي‌كنند بايد بيشتر باشد؛ به طوري كه به اين افراد توصيه مي‌شود در زمان كار مايكروويو به آشپزخانه وارد نشوند. همچنين به زنان باردار توصيه مي‌شود كه خود را در معرض تشعشعات مايكروويو قرار ندهند.

كارشناسان بهداشت مي‌گويند ميدان مغناطيسي بافت‌هاي بدن را گرم مي‌كند و اين گرم‌شدن در بافت‌هايي كه رگ‌هاي خوني كمتري دارد بيشتر است براي مثال بافت چشم انسان، رگ‌هاي خوني كمتري دارد و بنابر اين وقتي تحت تابش تشعشعات مغناطيسي قرار مي‌گيرد ممكن است آسيب شديدي ببيند و حتي امكان دارد در مجاورت ميدان مغناطيسي شديد، مايع درون چشم داغ شود و به چشم آسيب بزند.

اين امواج همچنين بر مغز و حتي توانايي يادگيري و حافظه نيز اثر مي‌گذارد و پژوهش‌هاي علمي در دنيا ثابت كرده است طول عمر انسان‌هايي كه در مجاورت اين امواج قرار مي‌گيرند از انسان‌هاي ديگر كمتر است.

گرچه امواج الكترومغناطيسي هم بر كودكان و هم بر‌بزرگسالان اثر دارد، اما تاثيرگذاري آن بر كودكان بيشتر است به طوري كه تحت تابش آنها قرار گرفتن ممكن است خطر ابتلا به سرطان خون، سرطان مغز و تيروئيد را در جنين و كودكان بالا ببرد.

مريم يوشي زاده / گروه سلامت